Voordat de trendy term ‘biobased’ materialen zijn intrede deed noemde wij deze materialen heel saai ‘nagroeibare materialen’. We zijn heel blij met alle aandacht die er inmiddels gekomen is voor gezond en ecologisch materiaalgebruik maar we merken dat er met de trend ook veel ruis op de lijn is gekomen.
Steeds vaker zien we dat biobased producten, ondanks hun naam, niet ecologisch en duurzaam zijn. Op zich is dat niet heel vreemd, veel bouwmaterialen worden gebruikt om iets langdurig te beschermen tegen weersinvloeden, schimmels en bacteriën, plastics kunnen dit heel goed zoals je kunt zien in iedere supermarkt.
De categorie biobased materialen die vallen onder bioplastics, bio-composieten en agro-chemie zijn grotendeels niet ecologisch, niet eenvoudig te ontbinden en niet composteerbaar. Het gaat om producten die eerder samengesteld werden met kunstharsenen op basis van ‘fossiele’ olie en nu met ‘verse’ oliën- voor de impact op de ecologie en afvalverwerking maakt dit feitelijk niets uit maar voor de marketing en prijsstelling uiteraard wel!
Vaak zijn ze, als traditionele plastics, deels recyclebaar maar dit beperkt zich bij composieten veelal tot het toevoegen van een beperkte fractie vermalen afval-plastic van het oorspronkelijke product bij fabricage van nieuwe producten. De producten moeten dus na de sloop verzameld en terug naar de leverancier gebracht worden, dit gebeurt in de praktijk nog niet en het is maar de vraag of het voor deze categorie producten op grote schaal kan werken, ten slotte is juist de ‘lijm’ (het bioplastic component) niet ecologisch, de fractie hergebruik moet richting de 100%. Veelal recycled men nu enkel de restmaterialen in de eigen fabriek.
Minder dan 1% van alle materialen die bioplastics genoemd worden zijn ook bio-degradable-plastic. Bij bio-degradable plastics moet je denken aan de film rond je afwasblokje of een knisperend zakje van transparant aardappel zetmeel om je advocado’s. De grap is, composteerbare plastics kunnen ook gemaakt worden uit aardolie!
Al met al is het raadzaam om iets verder te kijken dan een goed klinkende naam en een wervend verhaal van producenten. Biobased producten die net als plastic nooit zullen vergaan? Zeker even verder vragen hoe dat zit dus..
Overigens is het recyclen van plastic ‘beter’ dan nieuw maar nog steeds erg slechtom diverse redenen. Het blijft bijdragen aan de plastic soep en door slijtage verspreiden van micro-plastics in het milieu (zelfs in de lucht die we inademen) – er komen uit alle plastics chemische verbindingen vrij onder invloed van temperatuurswisselingen en uv-straling èn het gebruik van afval werkt tegen dat we de bròn van het probleem aanpakken. In de woorden van directeur van de Biennale in Venetie Jan Boelen: “We need a systemic change, we should change which kind of materials we source, how we manufacture, what we use them for, everything.”
